سازهای بادی برنجی چگونه سازهایی هستند؟

سازهای اصلی بادی برنجی در ارکستر سنفونیک از زیر به بم عبارتند از: ترومپت، هورن، ترومبون و توبا. انواع ترومپت و ترومبون اغلب در گروه‌های جاز و راک به‌کار می‌روند.

نوسان در سازهای بادی برنجی از لب‌های نوازنده، هنگامی‌که در دهانی فنجانی شکل – یا قیفی شکل – ساز می‌دمد ایجاد می‌شود. نوسان‌ها در لوله‌ای مارپیچ تقویت و رنگ‌آمیزی می‌شوند. (شکل مارپیچ لوله برای اشغال فضای کمتر و سهولت در جابه‌جائی و نواختن ساز است). لوله در انتهاء فراخ و بوقی شکل می‌شود. سازهای بادی برنجی امروزی به واقع از برنج ساخته می‌شوند اما همتایان قدیمی‌تر آنها از شاخِ توخالی جانوران، عاج، چوب و حتی شیشه ساخته می‌شده‌اند.

برخی از بادی‌های برنجی مانند کُرنت، هورن باریتون، اُفونیوم و توبای باس بیشتر در دسته‌های همنواز مارش کاربرد دارند. شکل کُرنت مانند ترومپت است اما صدائی ملایم‌تر و هموارتر دارد. هورن باریتون، شبیه توبا اما وسعت صوتی آن مانند ترومبون است. اُفونیوم سازی تنور از خانوادهٔ توبا است. توبا ساز باس این خانواده است.

زیر و بم صدای بادی‌های برنجی، هم به‌واسطهٔ تغییر فشار لب و هم به‌وسیلهٔ دریچه‌ها و لغزانه‌هائی که طول ستون هوای نوسان‌کننده را کم و زیاد می‌کنند تغییر می‌یابد.

در ترومبون، لغزانه‌ای U شکل که به دو لولهٔ مستقیم متصل است به‌کار گرفته می‌شود. نوازنده با راندن لغزانه به داخل یا خارج، طول مؤثر لوله را تغییر می‌دهد و نواختن صداهائی با زیر و بم‌های گوناگون را ممکن می‌کند. ترومپت، هورن و توبا از سه یا چهار دریچه برای راندن هوا در لوله‌ای که طول مؤثرش با باز یا بسته شدن این دریچه‌ها تغییر می‌کند بهره می‌گیرند. هر چه طول مؤثر لوله‌ای که هوا به درونش رانده می‌شود بیشتر باشد، ایجاد صوتی بم‌تر امکان‌پذیر می‌شود. به‌کارگیری دریچه از حدود ۱۸۵۰ متداول شده است. پیش از آن، نوازندگان هورن و ترمپت برای تغییر وسعت صوتی سازشان، لوله‌های خمیدهٔ کمکی را در ساز کار می‌گذاشتند. این سازها با رواج استفاده از دریچه توانستند صداهائی بسیار متنوع‌تر ایجاد کرده و بیش از پیش انعطاف‌پذیر شوند. نوازندگان بادی برنجی می‌توانند با قرار دادن یک سوردینِ در دهانهٔ بوقی شکل ساز نیز صدای آن را تغییر دهند. سوردین یک ساز بادی برنجی، قطعه‌ای مخروطی از چوب یا پلاستیک است.

بادی برنجی سازهائی پُر قدرتند؛ هنگامی‌که قوی بنوازند بقیهّٔ ارکستر را از میدان به در می‌کنند. این سازها در لحظه‌های اوج موسیقی و در ارائه عبارت‌های قوی و قهرمانی به‌کار گرفته می‌شوند. سرعت اجرائی بادی‌های برنجی از سرعت اجرائی اغلب زهی‌ها و بادی‌های چوبی کمتر است و نیز کمتر به‌عنوان تکنواز به‌کار گرفته می‌شوند. این سازها اغلب یادآور مارش یا مراسمی هستند که در فضای باز برپا می‌شود آنها طی سده‌های متمادی سازهائی ساده و فقط قادر به ایجاد صداهائی معدود بودند و بیشتر برای ابلاغ علامت‌های نظامی، در آئین‌های مذهبی یا نواختن نواهای شکار به‌کار می‌رفتند.